Optimaal Leven Drenthe ontwikkelt door

 

 

 

Volgens Eef Scheltinga van Zilveren Kruis zijn de mensen om wie het gaat weliswaar regelmatig ggz-cliënt, maar in de eerste plaats zijn ze gewoon burger.

‘Alleen al de naam van dit programma vind ik mooi: Optimaal Leven. Dus niet iets met ‘ernstige psychiatrische aandoeningen’ erin. Zo leggen we de nadruk op kwaliteit van leven en niet op iemands medische probleem.’

Robert Kleine, wethouder van Emmen, kan dat alleen maar beamen:

‘We willen zorg en ondersteuning op het gebied van ggz organiseren in de eigen omgeving van onze inwoners én samen met de wijk. Daarom zijn wij partner in het programma.’

 

 

 

Scheltinga’s collega José Homan:

‘We sluiten aan bij de herstelgedachte, waarbij je mensen helpt bij hun medische, persoonlijke én maatschappelijke herstel. Dat vergt samenwerking met alle partijen op deze terreinen.’

 

Herstel en kwaliteit van leven staan centraal

 

 

‘Optimaal Leven is een samenwerking tussen zorginstellingen, huisartsen, verzekeraars en gemeenten, bedoeld om de kwaliteit van leven van mensen met langdurige psychische kwetsbaarheid te vergroten. Samen met de cliënt kijken we vanuit één team naar wat nodig is aan hulp of ondersteuning. Dat kan bijvoorbeeld over psychische gezondheid gaan, maar ook over werk en inkomen en sociale relaties.

In oktober 2018 zijn 3 teams gestart: in Assen, Emmen en Hoogeveen. Deze teams staan letterlijk dichtbij de mensen zelf. Uitgangspunt is de herstelgedachte: vernieuwen van hoop en betrokkenheid, het vinden van een plek in de maatschappij, hervinden van identiteit, leren leven met ziekte en een krachtige burger zijn. We hebben een ruime voorbereidingstijd genomen voordat de teams daadwerkelijk van start zijn gegaan. Je hebt te maken met meerdere aanbieders in zorg en welzijn, 12 gemeenten, huisartsen en verschillende zorgverzekeraars. Intensief overleg met al deze partners heeft gezorgd voor een stevig draagvlak voor de aanpak van Optimaal Leven. Hierdoor hebben we het voor elkaar gekregen om na een half jaar best stevige teams te hebben staan.’

 

 

Willemijn Kemp,
programmamanager Optimaal Leven Drenthe

Ondersteuning op meer dimensies

Scheltinga: ‘Door een behandeling gaat het vaak weer beter. Maar wat nu als je amper een netwerk hebt, of geen contact meer hebt met je familie? Optimaal Leven helpt mensen de aansluiting bij anderen te krijgen. Al hebben ze maar ergens een maatje om op terug te vallen.’ Het maakt niet uit waar een signaal of een hulpvraag als eerste aankomt, vanuit de zorg of bijvoorbeeld uit iemands directe omgeving. Eerst volgt een verkennend gesprek met de persoon in kwestie. Daarbij is meestal ook een ervaringsdeskundige aanwezig. De intake leidt tot een herstel ondersteuningsplan waarin alle dimensies van ‘positieve gezondheid’ een plek krijgen, dus van mentaal welbevinden tot zingeving. Zo ligt het accent niet op wat er misging, maar op iemands veerkracht en wat het leven betekenisvol maakt. Iedere cliënt krijgt een casemanager, die kan schakelen met alle partners, van verslavingszorg tot schuldhulpverlening. Uiteindelijke inzet: integrale zorg, dus ondersteuning op alle dimensies die bijdragen aan het welzijn van degene om wie het gaat.

Weer zelf beslissen

Meestal staat het medische probleem, dus de psychiatrische klacht, niet op zichzelf, aldus Scheltinga. ‘Voorheen kwam iemand in behandeling en op een bepaald moment zei de behandelaar: u bent medisch hersteld, u kunt weer naar huis. Maar als je thuis weer aanloopt tegen je schulden of het feit dat je geen goed netwerk hebt, kun je er bijna op wachten dat het weer eens misgaat.’ En dat kan anders. Bij één van de Optimaal Leven-teams hoorde Scheltinga een mooi verhaal van een man die na lange tijd weer een eigen huis had. ‘Hij zei: ik heb mezelf jarenlang verwaarloosd, nu wil ik weer eens naar de tandarts gaan. Maar ik wil wel dat iemand met me meegaat. Een prachtige stap; je ziet dat iemand weer zelf beslissingen gaat nemen.’ Ook voor wethouder Kleine gaat het om dit soort resultaten.

‘Ons sociaal beleid is erop gericht dat inwoners weer regie over hun eigen leven krijgen, met de zorg en de ondersteuning die ze daarbij nodig hebben. Het is mooi om te zien dat dit binnen Optimaal Leven ook echt lukt.’

Duidelijke keuzes maken

Het draagvlak voor de aanpak is breed, bevestigen de 3 geïnterviewden. Maar het is in de praktijk ook nog wel zoeken. Scheltinga: ‘Denk aan de privacyregels, die het lastig maken om informatie over personen te delen. Het grote voordeel is dat we nu juist mét de cliënt praten. Die is er dan zelf bij wat hulpverleners over hem of haar delen.’ Voor de gemeente en de verzekeraars is de grote uitdaging een integrale of in ieder geval afgestemde financiering. Homan: ‘In het Hoofdlijnenakkoord GGZ is afgesproken dat in afstemming met VWS gekeken wordt hoe deze consultatie te financieren is.’ Kleine ten slotte: ‘Ruggenspraak tussen een huisarts en een psychiater hoort gewoon bij hun taak. Maar voor overleg tussen het Wmo-domein en de verzekerde zorg is nog geen financieringsgrond. Wij kunnen hier nu laten zien dat we daar in Nederland nog duidelijke keuzes in moeten maken. Want alleen met een integrale aanpak helpen we mensen echt verder.’

Meer informatie

• De aanpak van Optimaal Leven
• Project Optimaal leven